zondag 27 oktober 2013

Noord-Friese spoorlijntjes definitief te boek gesteld

Zo af en toe komt er een boek uit die je als bijbel zou mogen bestempelen. Een kanjer van een boek onder redactie van Oege Kleijne, getiteld Opkomst en Ondergang van de NFLS is onlangs uitgekomen. Dit prachtige boek beslaat werkelijk elk detail dat je maar zou kunnen bedenken over de lokaalspoortjes, die met name goederen vervoerden tussen de dorpen in het noorden van Friesland en de diverse Friese steden. Niet alleen zijn vele oude afbeeldingen van treinen, stations en passagiers opgenomen, maar ook concurrerende voertuigen als bussen, trams en schepen. Het bekendste voorbeeld van een van de lokaalspoorlijnen is het Dockumer Lokaaltje, waarbij van het bekende liedje meer dan 100.000 platen zijn verkocht!

In meer dan 500 oblong bladzijden nostalgie wordt de route van de NFLS verreden met zowel beelden van de huidige situatie als de situatie op het hoogtepunt van de lijntjes. Honderden oude foto's, het vervoer in Friesland begin 19e eeuw, alle plannen met tekeningen, vele anekdotes, materieel als locomotieven en wagons, ongelukjes, de exploitatie van de Noord-Friese lokaalspoorwegen 1900-1939 tot in detail met rekeningen, overzichten, schema's, enfin te veel om op te noemen! Het is dus vrijwel uitgesloten dat er details over de NFLS gemist zijn in dit boek.
Als afsluiting worden alle bekende werknemers van de NFLS genoemd (229 man en vrouw), met hun functie en loon (per uur, dag, week, maand of jaar), zoals Daniel Minnes Zijlstra uit Ee, Klaas Willem Wassenaar uit Holwerd, Jacob Bansberg uit Ternaard, Gerrit Wijmenga uit Hardergarijp, Tijs Wiebe Visser van Schiermonnikoog en Koenraad Schregardus uit Dokkum. Prachtige informatie voor de genealoog!
Aanvullend op het heerlijke bladerboek is er een app beschikbaar voor smartphone en tablet (iPad etc.) waarmee in Noord-Friesland ter plekke informatie en afbeeldingen van vroeger opgeroepen kunnen worden. Een mooie multimediale benadering!
Op YouTube staan ook nog wel oude filmpjes van het Dokkumer Lokaaltje.

U kunt alvast even digitaal bladeren door een deel van het boek om een indruk te krijgen: http://www.brochure.dot72.nl/brochure/?id=39
Het boek kunt u online bestellen. Er worden ondanks het stevige gewicht geen verzendkosten in rekening gebracht! In de betere boekhandel en bv Afuk en het HCL in Leeuwarden is het boek ook verkrijgbaar. Een must voor elke sneuper met interesse in de streekgeschiedenis van Noord-(Oost) Friesland!

Nog even over het heden: Er is ook een Stichting NFLS die momenteel actief bezig is een deel van het oude spoor weer in gebruik te nemen! Goed voor de regiomarketing.

zondag 20 oktober 2013

Sontschipper Tjebbe Rinkes in 1780 te Lissabon opgebracht

Het televisieprogramma Brieven Boven Water zond op zaterdag 19 oktober 2013 een aflevering uit met daarin de Friese schipper Tjebbe Rinkes. Deze doopsgezinde schipper uit Warns werd in 1780 door de Engelse vijand gekaapt en in Lissabon opgebracht. Het drie masten tellende galjootschip waarop hij voer heette Zeelust.

Tjebbe Rinkes komt ook in de Sonttolregisters voor tussen 1764 en 1770, onder de namen Tiebbe of Tiebe Rinckes en zoals deze keer in 1770. Meestal voer hij tussen Amsterdam en Dantzig (Gdansk).

De brief uit oktober 1780 vanuit Lissabon is in het Nederlands en Fries geschreven. Aan zijn moeder in het Fries (de humor en emotie!) en aan zijn vrouw in het Nederlands. Hij zou graag een doos sinaasappelen sturen, die daar vrijelijk aan de bomen groeiden.
Zijn huis stond in Warns op de A-wal 19a. Het huis heeft nog origineel tegelwerk uit de tijd van Tjebbe, afkomstig uit Harlingen. De grootschippers hadden een zolder met een hijsluik en als ze personeel nodig hadden hingen ze een anker aan hun huis. In het Fries Scheepvaartmuseum in Sneek geeft Meindert Seffinga uitleg en toont een schilderij met een galjootschip. Hij vertelt dat Rinkes op het schip Zeelust van de Dordste reders Hoogstraten voer, in het Middelandse Zeegebied. Ook Carolien Hack van Museum Hindeloopen geeft uitleg. Tjebbe was in 1739 geboren en trouwde drie maal. De brief dateert uit zijn tweede huwelijk, met Fok Sierds. Hij liet grote bedragen na aan waardepapieren en veel goud- en zilverwerk.
Door de steun van de Republiek aan Amerika was men ook in oorlog met Engeland. Het Engelse oorlogsschip onder leiding van kapitein George Johnstone kaapte het schip dat vanuit Marseille vertrokken was onder het mom van wapensmokkel. Maar in werkelijkheid verkocht Johnstone gewoon illegaal de buit. Zelfs de Leidse Courant maakte melding van de kaping, hoewel in de Amsterdamse Courant sprake van een scheepsnaam Zeenimf is.
De koningin van Portugal bemoeide zich zelfs met de kaping maar wilde vooral neutraal blijven (dit leidde uiteindelijk zelfs in een wetswijziging in het Portugese zeerecht!). De consul van de Republiek in Lissabon was Daniel Gildemeester, die zijn best deed Tjebbe Rinkes te helpen in zijn juridische strijd met de Engelse Admiralty. De lading van Italiaanse olijfolie zou waarschijnlijk toch geconfisceerd worden. Maar Tjebbe Rinkes ging niet bij de pakken neer zitten. En uiteindelijk werd hij vrijgelaten en kon met zijn schip vertrekken. Alleen de onkosten kreeg hij niet vergoed.
Bekijk de uitzending online via de site van Brieven Boven Water.

Aanvullende info op de Facebook-pagina van Tresoar.

donderdag 17 oktober 2013

Verdwenen Friese dief Melle Eintes zat in Groningen

In het oktobernummer van 2013 van 11en30, het blad van NGV Friesland, een artikel van Veenwoudster Antonia Veldhuis getiteld Men weet niet waar hij is: De verdwijning van Melle Eintes Wouda/Leegstra.

Melle Eintes was zogenaamd zoek, vlak na de geboorte van dochter Klaaske in 1809. De in 1768 te Oudwoude geboren Melle, zoon van Einte Gerrits en Ybeltje Haayes bleek echter opgepakt te zijn in Groningen. Hij had een hele reeks aan misdrijven op zijn kerfstok en overleed uiteindelijk in gevangenschap op 11 april 1818 te Vilvoorde, Belgie, nadat hij ook al de gevangenissen van Gouda, Antwerpen en Purmerend van binnen had gezien. Zijn echtgenote Sjoukje Hendriks Leegstra (1768-1852) kreeg 4 kinderen, waarvan de achternamen wisselend Wouda of Leegstra werden. Dergelijke vondsten kunnen bij Tresoar gedaan worden in de Criminele Sententies, de huwelijkse bijlagen en in Groningen in het archief Cipier van het Tuchthuis (1670-1825) nr.7.

Verder in dit nummer een artikel van Anton Musquetier 'Hoe het geroep van 'Oranje Boven' door kinderen een oproer veroorzaakt'. Eind 1813 is Nederland bevrijd van de Fransen en ontstaan er opstootjes in o.a. Dokkum en Ee. Musquetier schrijft over het oproer in Woudsend met o.a. Migchiel Hayes Zoethout, maire S.S. Sijbes en Jetse Jelles de Jong.
Jan Fokko van der Wal beschrijft De Slotenaar van de eeuw, Gerben Gerrits van der Wal en het door de familie gefinancierde Van der Wal's Rusthuis te Sloten, dat hedentendage nog steeds geen huur aan de bewoners vraagt. Zij moeten wel minstens 60 jaar oud of als echtpaar samen 120 jaar oud zijn.
In Neem en Eet. Een artikel over een grote volgeling van Domela Nieuwenhuis, wordt Jan Johannes Giezen uit Leeuwarden (1859-1955) beschreven.
Van de Winnaars van de Elfstedentocht in 1940, oa Auke Aukema en Durk van der Duim is een stamreeks gepubliceerd.
Een aardige is ook het Geneagram van Sjoerd Huitema en Jeroen Hofstra die via een broer en zus in de 18e eeuw een gezamenlijke voorouder hebben.

woensdag 16 oktober 2013

Beneficiaal digitaal!

De Fryske Akademy organiseert op 18 oktober 2013 een studiedag bij gelegenheid van
het verschijnen van een nieuwe editie van de Beneficiaalboeken van Friesland, 1543.
De Gedeputeerde voor cultuur in Fryslân, Jannewietske de Vries, is bereid gevonden het eerste exemplaar in ontvangst te nemen. Op de studiedag komen verschillende deskundigen aan het woord over het belang van de Beneficiaalboeken voor de Friese en de Nederlandse geschiedenis, naamkunde en taalkunde. Het is de bedoeling dat deze voordrachten eind 2013 gebundeld zullen worden in een speciaal nummer van het tijdschrift It Beaken.

De Beneficiaalboeken zijn al wel lang bekend in Friesland. In 1850 is er een foliant-uitgave van
verschenen, waar generaties Friese geleerden mee hebben gewerkt. Er was echter een grote behoefte aan een nieuwe editie, niet zozeer omdat de oude reeds lang niet meer te verkrijgen is – want die kan nog wel in bibliotheken worden geraadpleegd – maar om een betere tekst voorhanden te hebben die ook digitaal kan worden doorzocht. De nieuwe editie in boekvorm bevat daarom ook een cd-rom met een integrale opname van de tekstbestanden.

Het gaat bij de Beneficiaalboeken om registers met gedetailleerde informatie over de grootte, waarde, naastliggers en jaarlijkse opbrengst van het geestelijk goed en het vermogen van de Friese parochiekerken, haar bedienaars en alle andere geestelijke instellingen, priesters en clerici die aan die kerken waren verbonden. Zij zijn voor ongeveer driekwart van de Friese steden en dorpen bewaard gebleven. In 1543 werden zij opgemaakt op bevel van de landvoogdes koningin Maria van Hongarije, die toen in Brussel resideerde, om een idee te krijgen of de kerkelijke administratie in Friesland goed op orde was en of er geen geld over de balk werd gesmeten.

De Beneficiaalboeken van Friesland zijn unieke bronnen, omdat ze voor geen enkel ander gewest in de Nederlanden zijn opgemaakt en er voor andere provincies ook geen vergelijkbare inventarissen bestaan. Zij bevatten een schat aan namen, landprijzen, gegevens over priesters, altaren, patroonheiligen en andere informatie over de toen nog volledig intacte organisatie van de katholieke kerk. Zie het voorbeeld van Harlingen.

De editie van de Beneficiaalboeken is verzorgd door Peter van der Meer en Hans Mol van de Fryske Akademy. De uitgave is voorzien van een lange inleiding, waarin de opzet en de achtergrond van de bron wordt toegelicht. Naast een literatuurlijst is ook een glossarium of woordenlijst plus een lijst van de in de tekst voorkomende muntsoorten en hun globale waarde opgenomen. Het ca. 1070 pagina’s omvattende en van een linnen band voorziene boek met cd-rom wordt uitgebracht door de Afûk te Leeuwarden.
En hoewel voor veel mensen het boek het belangrijkste is denk ik dat met name de CD-ROM, dus de digitale versie, erg handig gaat zijn voor genealogisch en streekhistorisch onderzoek!

De verkoopprijs bedraagt € 75. Bestellen is mogelijk via: ynfo@afuk.nl

vrijdag 11 oktober 2013

Bloedstollend archiefstuk Tresoar DNA stuk van het jaar?

In 1664 raakte de Friese stadhouder Willem Frederik graaf van Nassau door een ongeluk met zijn
eigen pistool zo ernstig gewond, dat hij niet meer kon spreken. Hij kon alleen nog communiceren via briefjes. Enkele daarvan zijn bewaard gebleven. Op ééntje daarvan is geronnen bloed afkomstig uit de wond van Willem Frederik te zien. Aangezien Willem Frederik een rechtstreekse voorouder is van onze koning Willem Alexander, zou je mogen stellen dat dit stukje papier het DNA van ons koningshuis bevat.

Willem Frederik werd in 1613 in Arnhem geboren als zoon van de Friese stadhouder Ernst Casimir en zijn vrouw Sophie Hedwig van Brunswijk-Wolffenbüttel. Hij volgde zoals veel van zijn familieleden een militaire carrière. In 1640 was hij als officier betrokken bij de gevechten om Hulst, waar zijn broer Hendrik Casimir I sneuvelde. De laatste was toen stadhouder van Friesland en niet gehuwd. Na zijn dood probeerde de Hollandse stadhouder Frederik Hendrik ook het ambt van stadhouder van Friesland te bemachtigen, zodat hij de meeste Nederlandse gewesten onder zijn hoede kon krijgen. De Staten van Friesland beslisten echter anders, door het versneld benoemen van Willem Frederik tot hun stadhouder.

Na zijn benoeming heeft Willem Frederik zich als een spin in het politieke web van Friesland ontwikkeld. Hij was daartoe in staat omdat hij alle relevante informatie van belangrijke gesprekken, voorvallen en achtergronden van en over politieke functionarissen in dagboeken noteerde. Hierop kon hij steeds terugvallen. De dagboeken zijn een aantal jaren geleden gepubliceerd onder de titel Gloria Parendi. Door zijn slimme tactiek wist hij een stevige politieke positie te verkrijgen.

Daarnaast wist hij trouwe hoffunctionarissen aan zich te binden. Eén van hen was Philip Ernst Vegilin van Claerbergen (1613-1693), die in 1657 als secretaris bij hem in dienst kwam. Hij had evenals zijn superieur een goed politiek instinct, was correct en secuur en beheerste meerdere talen. Vanaf 1657 was hij tevens hofmeester. Uit zijn activiteiten en contacten met de stadhouder blijkt dat hij voor hem onmisbaar was.

Willem Frederik trouwde in 1652 met Albertine Agnes, prinses van Oranje (1634-1696). Zij was een dochter van Frederik Hendrik. Willems moeder had hem eerder al geadviseerd een Oranjeprinses te trouwen. Dit was niet alleen goed voor het verhogen van de status van de Friese stadhouder, maar was ook in financieel opzicht belangrijk. Het instand houden van een hofhouding vergde veel van het vermogen van de stadhouder. Zijn inkomen was ook veel geringer dan dat van de rijke Hollandse stadhouders. Het echtpaar kreeg drie kinderen, van wie alleen Amalia en Hendrik Casimir II de volwassen leeftijd bereikten. Het gezin bewoonde het stadhouderlijk hof in Leeuwarden, dat door hen fraai werd ingericht en verbouwd. Hier vond op 24 oktober 1664 het dramatische ongeluk van Willem Frederik plaats. Bij het schoonmaken van zijn pistolen, ging één niet af. Toen hij vervolgens in de loop keek, volgde een fataal schot. De kogel was blijven hangen en ging alsnog af. Deze trof hem in zijn kaak, waardoor het hem onmogelijk werd om te spreken. Zijn kaak was verbrijzeld en al zijn tanden zaten los. Hij kon alleen nog via briefjes communiceren, waarvan enkele bewaard zijn gebleven.

Over het ongeluk met het pistool schreef hij: “Sij woud geen vuijr geven, doe sach ick ernae en in die tijt ginck se los.” In een brief aan zijn neef Willem III liet hij zich nog optimistisch uit over zijn gezondheid maar al snel kreeg hij hoge koortsen. Het was hem bijna onmogelijk om te eten, waardoor hij zeer verzwakte. Deze toestand duurde een aantal dagen. In die tijd wist hij nog een aantal persoonlijke zaken te regelen en ook zijn testament liet hij voorlezen.

Op één van zijn laatste briefjes viel een druppel bloed. Dit papiertje is bewaard gebleven. Hij schreef hierop onder andere: “Dat Veugling bij mijn wijf en kinder blijft”. De volledige tekst:
Wijst mij eens waer het gaet
ist en waer de speut moet
eindigen
Wat raet, hulp oft troost siet
ghij in dit werck

De omgedraaide tekst:
Dat Veuglin bij mijn wijff en kinder blijft.
Veuglin was Vegelin van Claerbergen, in wie hij veel vertrouwen had. Op een ander briefje vroeg hij om op zijn zoon Hendrik te letten. Deze was nog maar zeven jaar oud en zou hem later als stadhouder opvolgen. Al deze mededelingen wezen erop dat hij voor het einde vreesde.
Acht dagen na het ongeluk overleed Willem Frederik. Hij werd in de familiegrafkelder in de Grote Kerk te Leeuwarden bijgezet.
Van het ongeluk is in 1698 door de bekende kunstenaar Jan Luyken een tekening gemaakt. Dit alles maakt de bloedvlek tot een uniek document, dat een laatste levensspoor bevat van een directe voorouder van onze huidige koning, Willem Alexander. Bovendien past de Tresoar nominatie ook uitstekend bij het thema van de Maand van de Geschiedenis Vorst & Volk.

In het kader van de Maand van de Geschiedenis, wordt er een landelijke verkiezing gehouden om het mooiste, meest bijzondere of unieke archiefstuk van ons land te kiezen. Het Friese publiek heeft gestemd en “De Bloedvlek” verkozen om Tresoar te vertegenwoordigen in deze verkiezing. Natuurlijk wil Tresoar graag deze competitie winnen.
Doe dus mee en breng je stem uit via http://www.onsdna.nl/tresoar/. Dit kan t/m 27 oktober 2013. Op 1 november wordt de winnaar bekend gemaakt.

Update: Marlies Stoter, conservator Fries Museum reageerde: Het bloedbriefje is momenteel “on show” en neemt een centrale plek in in de tentoonstelling Oud Geld, Ons kent ons in de Gouden Eeuw in het Fries Museum. Stadhouder Willem Frederik is een van de vijf hoofdpersonen in deze tentoonstelling over de 17de eeuw in Friesland.

Het bloedbriefje wordt gepresenteerd samen met de 25 bladen van de lijkstatie van stadhouder Willem Frederik en het daarbij horende schetsboekje met portretten van hoogwaardigheidsbekleders uit het tweede deel van de stoet. Jort Kelder vertelt hoe het er aan toeging, wie er mee mocht lopen op deze dag in de stoet en wie er dus echt meetelde in Friesland.

zondag 6 oktober 2013

Boeken blijven, geschiedenis van de gewone man verdwijnt

Door Jan de Jager.
Op 5 oktober 2013 verscheen het boek “Op de Praatstoel 2. Verhalen uit Noordoost-Friesland
Eimert Smits ontvangt Praatstoel 2
vanaf 1850
”.  Dit boek wordt uitgebracht door de Historische VerenigingNoordoost-Friesland in samenwerking met Andeko Graphics. De Historische Vereniging bestaat dit jaar 25 jaar. In een drukbezocht Bowlingcentrum Dokkum werd dit boek gepresenteerd.
Na een film over het dagelijkse leven van Burdaard in 1967 gaf eindredacteur en sneuper Reinder Tolsma uit Oosternijkerk een levendige uiteenzetting van het boek. Aan de hand van foto’s werd ieder verhaal in het boek kort toegelicht. De zaal was muisstil bij het horen van die verhalen. Na deze boeiende uiteenzetting werd door voorzitter Haije Talsma het eerste exemplaar overhandigd aan de bestuursleden van het eerste uur. Na het uitreiken van exemplaren aan de interviewers startte de verkoop.
In 2008 verscheen al eens een Praatstoel. De basis voor het boek werd echter al veel eerder gelegd. Al begin jaren tachtig vond archivaris Wim Keune dat archiefonderzoekers niet alleen het archief moeten bezoeken. Zij moeten de straat op! Boeken in het archief worden goed bewaard, die blijven wel. Maar verhalen van de visserman, de turfschipper en de tonnenleger verdwijnen als je ze niet opschrijft. Zo werd de basis gelegd voor ‘Oral History’ in Noordoost-Friesland: het vastleggen van de mondelinge overlevering. In 2008 verscheen het eerste deel. Ondanks een herdruk was dat snel uitverkocht. Maar de vraag erom bleef bestaan. Daarom is nu een tweede deel van de Praatstoel uitgekomen.
Acht enthousiaste interviewers gingen 4 jaar lang de boer op om oudere bewoners van Noordoost Friesland te interviewen. De Praatstoel 2 bevat 31 verhalen met meer dan 400 pagina’s leesplezier. Naast verhalen uit Dongeradeel staan er nu ook verhalen in van personen uit Kollumerland en uit Dantumadeel. Voor het boek werden o.a. geïnterviewd: Meindert Meindersma, karrider te Mitselwier, Klaas Elzinga, wegenbouwer te Dokkum,  Jantje Visser, houthandel Oberman in Dokkum, Klaas Baarsma, manufacturier , De Westereen, Oeds Bartel Radema, juwelier in Kollum, Andries Meinema, doodgraver te Nes en Former Idsardi, boer op Uilsmahorn te Holwerd.

De Praatstoel 2 kost slechts € 20 en is verkrijgbaar bij de Historische Vereniging Noordoost Friesland door een email te sturen naar info@hvnf.nl. Het is tegen contante betaling ook op te halen bij: Jan de Jager, Kouwe 9 te Dokkum (0519-220135) of Reinder Tolsma, Lyts Ein 16 (0519- 241593) te Oosternijkerk. Het boek is ook verkrijgbaar bij de boekhandels in Dokkum en Kollum.

vrijdag 4 oktober 2013

Op de Praatstoel 2 is er klaar voor!

Aanstaande zaterdag 5 oktober wordt tijdens de najaarsledendag van de Historische Vereniging Noordoost-Friesland het nieuwe boek over 'oral history' in onze regio, Op de Praatstoel 2 uitgereikt!
In 31 verhalen en meer dan 400 pagina’s leesplezier worden de herinneringen van oudere inwoners uit de regio vastgelegd voor het nageslacht!
Dit hoge kwaliteit boek in hardcover kost slechst 20 euro voor niet-leden. Leden van onze vereniging krijgen 20% korting op Op de Praatstoel 2 en betalen slechts 15 euro.
Het boek is af te halen in Dokkum (in ieder geval op ledendag 5 oktober in bowlingcentrum Oostrum). Vanaf 7 oktober kan een exemplaar worden afgehaald bij Jan de Jager, Kouwe 9 te Dokkum.
Details over betaling en inhoud van het boek vindt u hier:
http://sneuperdokkum.blogspot.nl/2013/08/op-de-praatstoel-2-met-oral-history-nu.html

Wilt u het boek per post thuisgestuurd krijgen, maakt u dan 6,75 euro extra over op ons rek.nr.
Het eerste deel van Op de Praatstoel was al snel uitverkocht. Wees er dus snel bij en bestel/koop hem nu!

donderdag 3 oktober 2013

VOC-schip strandt op Ameland in 1683

Het Nationaal Archief van Indonesie (ARSIP) heeft met behulp van Nederlandse specialisten en financiering
van het Enkhuizer Corts-fonds een deel van het Unesco-Werelderfgoed VOC-archief van Batavia gedigitaliseerd. Het project is nog in ontwikkeling maar nu al zijn de indexen en scans beschikbaar van de Dagregisters van het Casteel te Batavia van 1683-1731. Uiteindelijk moet dat de volledige reeks van 1624-1806 worden.
Het is nog maar een begin, maar ik vond al enige interessante documenten, oa over Gualter (Qualter) Zeeman en een schip dat in september 1683 op Ameland gestrand moet zijn. Het Daghregister van 1684 maakt in ieder geval melding van: De voorleden jaarse 3 Seylonse retourschepen waren behouden int patria aangelant beneevens eenige der Batavise retourbodems van de welcke 't kostelijke schip Tidoor door agteloosheijt van de overheden den 27e September op 't eijlant Amelant ongeluckige was verseijlt, mitsgaders 't schip Asia dat op de hoogte van 17 a 18 graden noorderbreedte door een orcaan zoodanigs ontset zijnde dat niet langer boven water gehouden konde worden door het volcq verlaten en gesoncken was...
Dit VOC-schip Asia (of Azie) had onderweg bij Kaap de Goede Hoop (Zuid-Afrika) al problemen met lekkages en moest toen gerepareerd worden (zie pag.nr. 248 en 249 van dit document). Het is net ten noorden van de Kaapverdische Eilanden vergaan.
Het VOC-schip Tidore was in 1668 gebouwd voor de Kamer Zeeland van de VOC en was op weg naar Hoorn toen het in 1683 op Ameland verging. Schipper was Jakob Been en de commandeur aan boord was Hendrik van Oudshoorn. Zelfs de Oprechte Haerlemsche Courant maakte er melding van op 14 oktober 1683!
Een mooie bron dus om eens goed doorheen te sneupen: http://www.sejarah-nusantara.anri.go.id/search/ ! Zie ook de diverse artikelen online. Wel even (gratis) registreren om de scans te kunnen zien.

woensdag 2 oktober 2013

Crowdfunding voor Friese kunst en cultuur

Via crowdfunding, het betrekken van medestanders bij het financieren van een project, probeert de
Keunstkrite (Kunstkring) een gedichtenbundel van Jan Ritskes Kloosterman uit te geven.
Waarom moet het project tot stand komen?
Jan Ritskes Kloosterman (1846-1914) bezat de gave om gewone mensen met een paar beeldende woorden de schoonheid van hun bestaan te tonen, ook al leefde men in armoede. Geluk is aanwezig in de eenvoudige dingen om ons heen. Wie het ziet is een rijk mens. De nieuw te verschijnen bundel is een prachtig eerbetoon en een bron van “vergeten wijsheid” die geldt voor alle mensen. Om er echt iets moois van te maken hebben we de steun van het publiek nodig. 1500 euro om precies te zijn. Daarmee financieren we de illustraties en een deel van de opmaak.

“Met de uitgave van een  bloemlezing van zijn werk wordt een belangrijke impuls gegeven aan het culturele bewustzijn van de streek.  Daarnaast  wordt  de maatschappelijke verantwoordelijkheid tot  behoud van oud - en opbouw van nieuw cultureel erfgoed op duurzame wijze onder de aandacht gebracht.”

“De gedetailleerde beschrijvingen van de wereld om hen heen, de soms diepe beleving van de flora en fauna en de weergave daarvan in brieven, dagboeken en poëzie vormen een belangrijke bron voor de culturele streekgeschiedenis van Noordoost Friesland.”

“Een stukje cultureel erfgoed dat naar ons idee een van de belangrijkste culturele en literaire bijdragen uit de regio betekent en zèker een groter publiek verdient.”

“De historische figuur van Jan Ritskes en zijn werk waren voor de Keunstkrite aanleiding tot het realiseren van poëzieonderwijs middels de Jan Ritskes Poëziewedstrijden en de Jan Ritskes Poëzienacht. De wedstrijd voor leerlingen van de basisscholen in de gemeente Achtkarspelen stimuleert de creatieve taalontwikkeling in een onderwijskundig achterstandsgebied; de poëzienacht is tevens een platform voor jonge talenten.”

Wat houdt het project in?
In 2014 herdenken we het 100ste sterfjaar van Jan Ritskes Kloosterman. Dat doen we door het hele jaar door, in ieder seizoen, een activiteit rondom zijn persoon en werk te organiseren. Een van die activiteiten is het publiceren van  een bloemlezing van herzien werk. Schrijver/dichter Eppie Dam bewerkte de teksten naar de moderne spelling en vertaalde een aantal gedichten in het Nederlands. Beeldend kunstenaar/illustrator Lienke Boot illustreert de bundel met  gedetailleerde botanische pentekeningen. Een juweeltje van een pareltje voor de moderne lezer; de eerste publicatie sinds 1922.

Zie op http://voordekunst.nl/vdk/project/view/1464-jan-ritskes-gedichtenbundel hoe u een steentje kunt bijdragen!

dinsdag 1 oktober 2013

Dokkumers en Amelanders overleden in Amsterdams Gasthuis, Pesthuis (1739-1811), Werkhuis en Spinhuis (1783-1812)

Het Stadsarchief Amsterdam heeft weer een nieuwe index online, deze keer van overledenen in
het Gasthuis, Pesthuis (1739-1811), Werkhuis en Spinhuis (1783-1812) te Amsterdam.
Een eenvoudige zoekopdracht op locatie Dokkum (een toegevoegd zoekveld) levert het volgende op:

Baarsman, Sierk Rijns 24-04-1794 / Dokkum
Braakman, Jochem 06-04-1764 / Dokkum
[van] Dieteren, Johanna Geertruij 02-08-1805 / Dokkum
Dronrijp, Jannetje 29-07-1765 / Dokkum
Gerkes, Jurriaan 05-09-1783 / Dokkum
Gerrits, Hessel 27-02-1762 / Dokkum
Jans, Jannetje 14-01-1762 / Dokkum
Janssen, Henderik 31-07-1793 / Dokkum
Kakels, Itske 15-05-1768 / Dokkum
Kokkes, Grietje 16-03-1791 / Dokkum
Oukes, Maria 25-08-1810 / Dokkum
Pieters, Geertje 02-06-1792 / Dokkum
Rommers, Antje 19-12-1808 / Dokkum
Ros, Eijda 25-12-1797 / Dokkum
Sandbergen, Grietje 11-02-1792 / Dokkum
Schoukes, Ullekje 05-05-1800 / Dokkum
Sieves, Johannes 01-12-1742 / Dokkum
Vlieg, Bernardus 09-01-1794 / Dokkum
Weelsma, Simon 17-04-1804 / Dokkum
Wessel, Hippe 16-06-1772 / Dokkum

Een eenvoudige zoekopdracht op locatie Ameland (een toegevoegd zoekveld) levert het volgende op:
Bartels, Antje 29-12-1801 / Ameland
Beekman, Johanna 29-11-1803 / Ameland
Cornelis, Claasje 22-03-1756 / Ameland
Dirks, Willem 22-12-1780 / Ameland
Esgers, Trijntje 27-02-1810 / Ameland
Evers, Gesiena 25-09-1809 / Ameland
Fopper, Riempje 09-10-1804 / Ameland
Freerks, Hikke 11-10-1810 / Ameland
Hendriks, Doortje 04-11-1806 / Ameland
Hendriks, Janke 24-07-1806 / Ameland
Hesselss, Jan 07-06-1787 / Ameland
Jacobs, Aaltje 17-10-1810 / Ameland
Jacobs, Antje 09-02-1763 / Ameland
Jacobs, Elizabeth 03-03-1810 / Ameland
Jacobs, Truijtje 15-10-1810 / Ameland
Janse, Wepke 26-08-1806 / Ameland
Janssen, Betje 08-07-1802 / Ameland
[de] Jongh, Geertruij 27-06-1787 / Ameland
[van] Kampen, Dorothea 11-10-1808 / Ameland
Keijser, Dorothea 10-02-1808 / Ameland
Kiksen, Neeltje 27-03-1795 / Ameland
[van der] Krul, Margaretha 03-01-1793 / Ameland
Lint, Elizabeth 10-02-1808 / Ameland
Marcus, Heere 18-08-1800 / Ameland
Martens, Jan 01-12-1806 / Ameland
Mets, Elsje 09-01-1773 / Ameland
Metz, Jannetje Mijnderts 10-08-1800 / Ameland
Mijnders, Trijntje 19-08-1803 / Ameland
Obelies, Pieter 24-02-1809 / Ameland
Oebbes, Wiebe 26-12-1802 / Ameland
Pastma, Grietje 13-11-1791 / Ameland
Pieters, Elizabeth 19-04-1790 / Ameland
Rabes, Antje 14-11-1767 / Ameland
Rinses, Eltjes 12-11-1809 / Ameland
[de] Ruijter, Barend 12-01-1780 / Ameland
[de] Ruijter, Marten 03-06-1789 / Ameland
[de] Ruijter, Trijntje 11-12-1809 / Ameland
Slaapkoot, Catharina 21-11-1795 / Ameland
Teunessen, Teuntje 16-12-1793 / Ameland
Tooren, Catharina Gerbrand 19-02-1809 / Ameland
Wielinga, Grietje 29-12-1806 / Ameland
Wielinga, Jetske 01-08-1807 / Ameland
Woordman, Jansje Gerdsen 11-11-1805 / Ameland

Een zoekopdracht op Schiermonnikoog, Kollum of Metslawier leverde niets op.
Dit zijn dus mensen die in Dokkum of op Ameland geboren zijn maar in Amsterdam overleden. Let op dat sommige namen foutief/fonetisch weergegeven kunnen zijn. Herkent u familie?