maandag 29 april 2013

Erelid Reinder Tolsma benoemd tot Lid in Orde van Oranje-Nassau

Vlnr: Burgemeester Marga Waanders, Reinder Tolsma, Willem Wittermans, Broor Adema
Ons erelid en mede-oprichter van onze verening, Reinder Tolsma, werd tijdens de lintjesregen op het gemeentehuis van Dongeradeel gedecoreerd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau. Burgemeester Marga Waanders speldde hem de bijbehorende medaille op.

Hieronder een samenvatting van de verdiensten op basis waarvan hij gedecoreerd werd. 

Dhr. Reinder Tolsma (21-06-1950) uit Oosternijkerk

Tolsma is auteur van diverse boeken over de geschiedenis van de gemeente Oosternijkerk en diverse verenigingen en organisaties binnen die gemeente. Als zodanig was betrokkene auteur van “Hark ris wat kinne dy mannen spylje” (100-jarig jubileum van de Brassband UDI te Oosternijkerk); auteur van een boek over 125 jaar Christelijk Onderwijs in Oosternijkerk; auteur van het boek “Kan er iets goeds uit Nazareth zijn” (75 jaar UDI); mede-auteur van “Een geschiedenis van Oosternijkerk” en mede-auteur van “Als dat niet het doel is” ……. Het Samen op Weg-proces in Oosternijkerk.

Van 1981 tot 2004 was hij oprichter en eindredacteur van de Dorpskrant te Oosternijkerk. Als zodanig was decorandus verantwoordelijk voor de lay-out, de eindredactie en schrijver van diverse artikelen over het Oosternijkerk van weleer. Hij levert nu nog altijd historische artikelen aan.

Van 1986 tot 2011 was hij medeoprichter, eindredacteur van het verenigingsblad “De Sneuper” van de Historische Vereniging Noordoost-Friesland te Dokkum. In de periode 1979-2012 organiseerde betrokkene drie dorpsreünies in Oosternijkerk.

maandag 22 april 2013

Kerkmuseum Jannum een bezoekje waard!

Tussen Dokkum en Birdaard ligt het terpdorpje Jannum (of Janum). Op de terp staat een 13e eeuwse kerk die als museum dient van kerkhistorische voorwerpen. Zo vindt u er het enige in Friesland nog bewaard gebleven Romaanse doopvont en een verzameling zandstenen sarcofagen. Ook heeft het kerkje nog een ouderwetse klokkenstoel.
In 2005 is de kerk van Jannum voor het laatst gerestaureerd. Wilt u meer weten over het gebouw en zijn vroegere gebruikers? In 2009 is een geheel herziene versie van het boekje Kerkmuseum Jannum verschenen. Een digitale versie hiervan kunt u bekijken op de website van terp Hegebeintum
De voorwerpencollectie van het kerkmuseum is eigendom van het Fries Museum, dat Jannum vroeger als uithof had.
Voor sneupers dus een mooie gelegenheid om eens kennis te maken met dit prachtige stuk historie op de terp van Jannum. In de online database van Hessel de Walle worden de inscripties in de kerk ook beschreven.
Van april t/m september zijn ze elke zaterdagmiddag open van 13 tot 17 uur.
Kosten € 2 p/p, kinderen tot 12 jaar gratis. Groepen vanaf tien personen zijn ook buiten deze tijden welkom voor een rondleiding. Kosten € 1,50 p/p. Meer info bij Yvonne via 06-41425228.

vrijdag 19 april 2013

Zwanen op Landgoed Borg Verhildersum te Leens

Vijf jaar geleden schreef ik een blogartikel over het Recht van Zwanenjacht in Friesland. Dat leverde toen al leuk reacties op, o.a. van Reinder Postma met een zwanenring van Landgoed Fogelsangh te Veenklooster.
Een paar maanden geleden werd ik gemaild door Jeanine Oostland van Landgoed Borg Verhildersum te Leens met de vraag of ik wist hoe het zwanenboek uit 1635 van Barthold Tjaerda van Starkenborgh in bruikleen gekregen zou kunnen worden. Ik bracht haar in contact met Otto Kuipers van Tresoar die voor haar op zoek ging in het archief. In het boek werd door de pluimgraaf bijgehouden, met tekeningen, welke bezitter van het Recht van Zwanenjacht welke merktekenen voerde (in poot en snavel).
Zwanenboek Barthold Tjaerda van Starkenborgh, 1635, collectie Tresoar EVC 5466
Het resultaat is te zien in de prachtige tentoonstelling die sinds kort geopend is op de borg: Terugkomst van de bewoners. Er is o.a. een schitterende zwanehalsband (foto hieronder) te zien.

Elke lente trok de hele familie vanuit de stad naar hun zomerhuis. Zilver, porselein, de mooie lakens, alles werd ingepakt in grote koffers en kisten en op de koetsen gehesen. En natuurlijk op de plaats van bestemming weer uitgeladen. Ook deze zomer keren de oud-bewoners van Borg Verhildersum terug naar Leens. De Onsta’s, de Tjarda Van Starkenborghs, de Van Bolhuis’ en de Frima’s, u kunt alle families ontmoeten op het landgoed. In deze tentoonstelling keren de voorwerpen en verhalen van vroegere bewoners terug naar het landgoed. Voor de meeste voorwerpen is het een weerzien met de families en de belevenissen en omstandigheden waarin zij het dagelijkse leven hebben vormgegeven.

De tentoonstelling is samengesteld na uitgebreid onderzoek naar de borg en zijn bewoners en vertelt het verhaal van de Groninger elite door de eeuwen heen. Veldslagen, huwelijken, overdadige banketten en de heerlijke zomers op het platteland. Voor deze gelegenheid wordt er ook in de Borg extra aandacht besteed aan de objecten en de verhalen van de vroegere bewoners

Voor leden van onze vereniging is een speciale 20% korting beschikbaar (mail ons daarvoor even om de digitale coupon te ontvangen) maar de Museum(jaar)kaart is ook geldig!
Leens is natuurlijk maar op een steenworp afstand gelegen van Noordoost-Friesland, aan de oostkant van de voormalige Lauwerszee. Via Lauwersoog bent u er zo!
Het landgoed is trouwens nog op zoek naar enkele vrijwilligers die op de prachtige borg willen meehelpen.
Zwanehalsband Borg Verhildersum

maandag 15 april 2013

Vondst bladmuziek 1883 leidt tot nieuw concert in Paesens-Moddergat

Documentairemaker Johann de Graaf, oud-Dokkumer, herontdekte vorig jaar bladmuziek van Maurice Hageman, muzikant , dirigent en directeur van de muziekschool in Leeuwarden ten tijde van de Vissersramp in 1883. Hageman besloot na het horen van de ramp om met een speciaal gecomponeerd lied geld in te zamelen voor de nabestaanden van de 83 omgekomen vissers in de dorpen.
Maurice Hageman voerde het muziekstuk weliswaar ook uit op 4 mei 1883 maar faalde in zijn missie om geld in te zamelen. Het stuk raakte in de vergetelheid maar zal nu wederom, 130 jaar later, worden uitgevoerd!

Vrijdagavond 3 mei organiseren Johann de Graaf en zanger Gerrit Breteler dan ook een bijzonder concert, van 20:00 tot 21:00 uur, in de Hervormde kerk van Paesens-Moddergat. Tijdens het concert speelt Breteler samen met muzikanten dit vergeten lied voor de nabestaanden van de vissersramp in het dorp. Het concert is speciaal gewijd aan de inwoners van Paesens-Moddergat. Adres van de kerk: De Buorren 9,9136 PT Paesens.

In 2008 was ik aanwezig bij een van de uitvoeringen op het wad bij Moddergat van het Friestalige Oer de Seedyk. Ook toen speelde Gerrit Breteler een hoofdrol in de muzikale uitvoering. De belangstelling was groot en het spektakel eveneens. Zie de beeld- en geluidsfragmenten van het begin, het lied Ivich Boppedat en de slotscene (zonder geluid).

De toegang tot het concert in Paesens-Moddergat is gratis. Ik heb me al aangemeld. Let op, er is plaats voor honderd aanwezigen. Mocht u interesse hebben om aanwezig te zijn, stuur dan een e-mail naar Johann de Graaf: concert@johanndegraaf.nl.
Reageer snel, want vol is vol
. Inwoners van Paesens-Moddergat hebben bij aanmelding voorrang.

Tijdens het concert worden opnames gemaakt voor de documentaire Arme Visschers. Deze wordt 4 juni aanstaande uitgezonden op Omrop Fryslân en op zondag 9 juni op Nederland 2. Noteer deze data in uw agenda! De documentaire wordt gefilmd door cameraman Shaun Layden van Mintamatics.


vrijdag 12 april 2013

ANBI-status. En dan?

De Historische Vereniging Noordoost-Friesland is sinds vorig jaar officieel een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). En wel nog iets specifieker: een culturele ANBI. Hiermee geeft de Belastingdienst een faciliteit die het aantrekkelijk maakt om schenkingen te doen!
Op de recente jubileumdag vroeg ik de penningmeester hoeveel schenkingen hij via deze regeling afgelopen jaar had ontvangen. Nou, een stuk of 4 a 5. Dat is op zich een hoopgevend begin maar volgens mij zijn nog weinig Sneupers op de hoogte van de mogelijkheden van de ANBI.
Waarom zou je een schenking doen? Voor de hand liggend is dat je onze vereniging een warm hart toedraagt. En met een schenking geef je onze ongesubsidieerde vereniging, waarvan de contributie nog steeds maar 15 euro per jaar is (met een verenigingsblad in full-colour, zonder advertenties), de mogelijkheid een keer iets extra's te doen. Zoals bijvoorbeeld een extra (dikke) Sneuper, een bijzondere ledendaglocatie etc.
Concreet biedt de Belastingdienst bij een culturele ANBI de mogelijkheid om 150% van de gift als aftrekbaar bedrag op te voeren. Een simpel voorbeeld: u schenkt 100 euro. U mag dan 150 euro op uw belastingopgave opvoeren. Stel dat u rond de 50% Inkomstenbelasting betaalt, dan betaalt de Belastingdienst dus 50% mee= 75 euro.  
Per saldo betaalt u dus maar ongeveer 25 euro om de vereniging met 100 euro te steunen! Dat is nog eens een rendement!
Mocht u nu al van plan zijn iets te doen of er in uw testament rekening mee willen houden, bedenk dan dat we sinds kort een nieuw bankrekeningnummer hebben: Het nummer is: 177.8581.41 (Rabobank Dokkum). IBAN: NL08 RABO 0177 8581 41 t.n.v. Historische Vereniging Noordoost-Friesland te Dokkum (het oude ING nummer vervalt in de loop van het jaar). Kleine moeite, groot plezier!

Update: Een van de lezers reageerde.  Nuancering: de 150% geldt voor ondernemingen en 125% voor particulieren. Bij een schenking van 100 euro zou u dan als particulier 125 euro kunnen opvoeren. Bij 50% IB betaalt de Belasting dus ca 62 euro mee. Per saldo betaalt u dan dus ongeveer 100-62 euro=38 euro.

maandag 8 april 2013

Jubileumdag Historische Vereniging Noordoost-Friesland een succes

Door Arjen Dijkstra, Nes.
De jubileumdag van de Historische Vereniging Noordoost Friesland is zaterdag druk bezocht. De vereniging organiseerde deze dag vanwege haar 25-jarig bestaan. De dag bestond uit twee delen. De dagactiviteiten waren geconcentreerd in het Historisch Informatiecentrum bij de bibliotheek in Dokkum. Tijdens het avondprogramma stond een jubileumconcert van het Oeralkozakkenkoor op het program.

Open dag historisch informatiecentrum
Van 10 tot 16 uur was het historisch informatiecentrum open voor publiek. Er waren in samenwerking met Binne Reitsma van Tresoar workshops georganiseerd voor de jeugd. Enkele kinderen zijn nu volledig op de hoogte van hoe je iets moet  bewaren. Tresoar verzorgd de workshop ‘Triedsjes nei it ferline’ ook op scholen. Meer informatie daarover is te verkrijgen bij Tresoar in Leeuwarden.
Het historisch informatiecentrum heeft een tentoonstelling ingericht over “200 jaar Koninkrijk en Noordoostfriesland”. Aan de hand van archiefstukken en foto’s wordt de band tussen het koningshuis en de regio getoond. Deze tentoonstelling is zeker tot de komende kroningsdag te zien op de Brokmui 62. Jan de Jager, toonde –net als in de vrijdagkrant- oude foto’s. Doel daarvan was achterhalen van namen. Veel portretten zijn nog onbekend gebleven. De fototentoonstelling blijft tijdelijk nog beschikbaar om meer namen te kunnen achterhalen.
’s Middags was er een workshop Social Media, waarin redacteur en webmaster Hans Zijlstra de wereld van online bronnen en haar mogelijkheden opende voor de aanwezigen. Theo Kuipers vertelde over de herkomst van familienamen in de regio. Dit leidde tot verrassende uitkomsten. 
Oranjekenner en begenadigd verteller (alles uit zijn hoofd) Bearn Bilker deed ons vervolgens uit de doeken hoe de eerste koningen van Nederland de basis hebben gelegd voor de constitutionele monarchie. Ook de link met Dokkum (via Fulda!) met het koningshuis werd gelegd. De heren Jongsma en Boersma van het archief verzorgden rondleidingen in het archiefdepot. De plek waar je normaal als bezoeker niet komt. Bezoekers werden daar verrast met een mysterie guest.

De historische vereniging gaf de hele dag door informatie over de vereniging en de historie van Noordoost Friesland. Zij werden daarin gesteund met stands van de 4H-dorpen en Cultureel Erfgoed Trynwâlden. De 4H-dorpen hebben veel kennis opgebouwd over de dorpen Hantum, Hantumhuizen, Hantumeruitburen en Hiaure. Ze beschikken over beeld- en filmmateriaal over hun regio en publiceren daar ook over. Cultureel Erfgoed Trynwâlden bewaart werkelijk alles over de verschillende dorpen in de Trynwâlden. Men had de gelegenheid vragen te stellen aan experts van de vereniging over hoe men een familieonderzoek kan starten. Soms bleken zaken ook al te zijn uitgezocht, waardoor mensen snel geholpen konden worden.  Een aantal interessante ontdekkingen gaan leiden tot een artikel in het verenigingsorgaan ‘de Sneuper’. Het was vooral een dag om contacten te leggen. Dat is zeker geslaagd!

Jubileumconcert Oeralkozakkenkoor
Omdat de kozakken ons land in 1813 hebben bevrijd van de Fransen, was de titel van de jubileumdag ‘de Kozakken komen!’. Die kozakken konden dan ’s avonds niet ontbreken. Na de felicitaties van burgemeester Waanders aan de voorzitter Haije Talsma kregen de vele aanwezigen een goed concert te horen van het OeralKozakkenkoor onder leiding van Gregor Bak. Ook vanuit het Kozakkenkoor kwamen felicitaties voor de  Историческое общество Восточной Фрисландии (historische vereniging NOF). Deze felicitaties kwamen in het Russisch uiteraard.
Overige activiteiten jubileumjaar
De Historische Vereniging Noordoost Friesland heeft in dit jaar nog meer activiteiten. In het najaar zal bijvoorbeeld tijdens de ledendag het tweede deel van ‘Op de Praatstoel’ verschijnen, onder leiding van ons erelid Reinder Tolsma. Hierin worden mondelinge verhalen (oral history) opgetekend, zodat er weer een stuk verleden voor geïnteresseerden toegankelijk wordt gemaakt.