zondag 11 november 2012

Pekelder Sontvaarders met thuishaven Dokkum

Tijdens de Arenberg Conference on History in Groningen, die handelde over de online Sonttolregisters, sprak ik de Groninger genealoog Henk Sprik. Hij heeft zich verdiept in de geschiedenis van schippers uit Pekela (Oost-Groningen) die met hun lading door de Sont naar de plaatsen rond de Oostzee voeren. De Veenkoloniale schippers begonnen met de binnenvaart maar stapten al snel over naar de zeevaart. Het was hem daarbij opgevallen dat vele Pekelder schippers regelmatig als thuishaven Dokkum opgaven.
Blijkbaar was er een reden om niet hun oorspronkelijke thuishaven in Pekela (dat later gesplitst werd in Oude en Nieuwe Pekela) op te geven. Mogelijk dat de bevrachting vanuit Dokkum, als stapelplaats, plaats vondt en het daarom logischer was dit als thuishaven weer te geven. Rond 1767 lagen de topjaren van scheepsvrachten vanuit Dokkum naar de Oostzee.
Hieronder een overzicht van vier schippers uit Pekela die een situatie met voornamelijk Dokkum als thuishaven weergeven. Er is als bron, naast de online Sonttolregisters, ook gebruik gemaakt van vermeldingen in de (Opregte) Groninger Courant, die als extra ook de scheepsnaam vermeldde. Mocht u aanvullingen omtrent dit onderwerp hebben, dan horen we het graag in de reacties onder dit artikel of via ons emailadres.

Tobias Berents Wedde (1732 geb. te Wedde) Schipper te Delfzijl
1766: 26 juli, Sontreg. : Tobias Berents van Delfziel naar de Oostzee met kaas, dakpannen en ballast
Thuishaven: Delfziel.
1 sept. Sontreg.: Tobias Berents van Memel naar Dokkum met 107 balken.
Thuishaven Dokkum
1767: 23 juli Dockumer nieuwezijl vertrokken, “FINSTERWOLDA”, Tobias Berents, naar Memel
(Groninger courant)
28 juli, Sontreg. Tobias Berents, van Delfziel naar de Oostzee met kaas en voor 138 Rigs-
Daalders Cramerie. Thuishaven Delfziel.
1771: 14 aug.Sontreg. Tobias Berents van Delfziel naar de Oostzee met ballast.
24 aug.,Memel, zeilklaar “FINSTERWOLDA”, Tobias Berents naar Dokkum (Gron. courant)
7 sept. Zond passage “FINSTERWOLDA”, Tobias Berents en moet naar Dokkum (Gron.c.)
7 sept. Sontreg. Tobias Berents van Memel naar Delfziel met 102 balken en 1 ½ Skok
Klaphout, Thuishaven Vriesland.
1772: 29 mei, Sontreg. Tobias Berents van Dockum naar Riga met 7 ½ Skippund kaas, 140 Rigs-
daalders dakpannen en ballast. Thuishaven Delfzyl.
24 juli, Dokkumer Nieuwzyl aangekomen, “FINSTERWOLDA”, Tobias Berents van Bilbao
(Opregte Groninger courant)

Hindrik Hindriks de Jonge (Sprik) 1738-1826 schipper te Pekela
1773: 23 maart. Dokkumerzijl vertrokken “FINSTERWOLDA”Hindrik Hindriks de Jonge
naar Noorwegen (Opregte Groninger courant)
15 mei. Van Dokkumer Nieuwzyl gezeild Hindrik Hindriks de Jonge , het schip
“FINSTERWOLDA”, naar Noorwegen (Gron.courant)
20 juni, Sontreg. Henrick Hendricks de Jonge v. Vriesland naar de Oostzee met ballast.
Thuishaven Peckla.
19 juli, Sontreg. H. H. de Jonge van Memel naar Pekela met 104 st. balken 1 skok klapholt
en 120 stokken. Thuishaven Peckla
1774 t/m 1776 vnl. op Harlingen/Amsterdam gevaren
1777: 25 mei, Dokkumer Nieuwzyl vertrokken “FINSTERWOLDA”, H.H. de Jonge naar de Oostzee.
(Gron.c.)
6 juni, Sont passage , “FINSTERWOLDA”, H.H. de Jonge, naar Koningsbergen of Memel (Gron.c.)
6 juni, Sontreg. H.H. de Jonge van Amsterdam n. de Oostzee met ballast . Th. Ter Peckel
13 juni, Memel aangekomen “FINSTERWOLDA”, kap. Hindrik Hindriks de Jonge moet van daar
naar Dockum (Gron.c.)
3 juli, Sontreg. Hindrik Hindriks van Memel naar ter Peckel met 144 balken, 86 st. delen, en
2 skok duigen. Th. Dockum.
15 juli, Dockum aangekomen “FINSTERWOLDA”Hindrik Hindriks de Jonge van de Oostzee.
(Gron.courant)
3 aug., Sontreg. H.H. de Jonge van Nieuwezyl naar de Oostzee met ballast. Thuishaven Peckla.
6 aug., Termemel , zeilklaar “FINSTERWOLDA”, Hindr. Hindr. de Jonge moet naar Dokkum.
(Gron.courant)
10 sept., Sontreg. H.H. de Jonge van Memel naar Dockum met 124 st. balken, 40 st. Duigen
en 8 skok duigen en 170 delen. Th. Ter Peckel
1778: 11 mei, Harlingen “FINSTERWOLDA”, H.H. de Jonge vertrokken naar Memel (Gron.c. )
20 mei, Sont passage, H.H. de Jonge, van Harlingen naar Memel met stenen .
Thuishaven ter Peckel.
12 juni, Sontreg. Hindrik Hindriks van Memel naar Dokkum met 109 balken, 83 Pruissische
delen, 30 st. duigen en 30 st. pijpduigen. Th. ter Peckel.
5 juli, Dokkum aangekomen “FINSTERWOLDA”, H.H. de Jonge uit de Oostzee (Gron.courant)
21 juli, Harlingen vertrokken H.H. de Jonge naar de Oostzee (Gron.courant)
25 juli, Sontreg. H.H. de Jonge van Amsterdam naar de Oostzee met ballast. Thuishaven Pekela.
28 aug. Sontreg. Hendrick de Jong v. Memel naar Dokkum met 97 balken, 54 Pr. Delen, en 2
bootmasten. Th. Pekela.
8 sept., ’t Vlie, aangekomen H.H. de Jonge uit Memel (Zeetijding, Amsterdam)
10 sept., Harlingen, aangekomen H.H. de Jonge uit de Oostzee (Gron.courant)
21 sept., Harlingen vertrokken Hindrik Hindriks de Jonge naar de Oostzee of Noorwegen .
(Gron.courant)
1784: 24 april, Sontreg. Hinderk Hinderks van Emden naar de Oostzee met dakpannen.
Thuishaven Emden
25 juni, Hindrik Hindriks van Memel naar Dokkum met 77 balken , ½ skok delenm , 11 skok
Klapholt. Th. Emden.
18 aug., Sontreg. Hindrik Hindriks van Nieuwzijl naar de Oostzee met ballast. Th. Emden
22 sept. Sontreg. Hindrik Hindriks van Memel naar Dokkum met 94 balken ¼ skok klapholt en
20 stuks Pruisische delen. Th. Emden.
1793: 6 juni Dokkumerzyl vertrokken H.H. de Jonge naar Noorwegen (Gron.courant)
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hindrik Hindriks Sprik 1710-1785 schipper te Pekela
1780: 31 mei, Sontreg.Hindrik Hindriks (vader H.H. de Jonge)van Rouen naar de Oostzee
met ballast. Thuishaven Dokkum
16 juni, Pillau, aangekomen Hindrik Hindriks van Rouaan (Noord Holl. Courant)
22 juni,Sontreg. Hindrik Hindriks van Pillau naar Medemblick met rogge en haver .
Thuishaven Dokkum.
20 aug.,Sontreg. Hindrik Hindriks van Amsterdam naar de Oostzee met ballast.
Thuishaven Dockum .
10 sept., Sontreg. Hindrik Hindriks van Koningsbergen naar Medemblick met Rogge .
Thuishaven Dokkum.

Harm Jans Gust , schipper te Pekela.
1779: 18 mrt. Sontreg. Harm Jans Gust van Amsterdam naar de Oostzee met ballast.
Thuishaven Dokkum.

Overigens waren bij de oprichting van de Pekelcompagnie in 1599 al diverse Friezen betrokken, waaronder de Dokkumse Haddu Jans, echtgenote van Jan Sijmens.

Geen opmerkingen: