vrijdag 5 oktober 2012

Dokkumer bijbel van roggenhuid met zilveren boekbeslag

In de collectie van het Fries Museum te Leeuwarden bevindt zich een bijbel uit 1771 die van een zilveren boekbeslag is voorzien door de Dokkumer zilversmid Saco Visscher
Geboren op 15 oktober 1743 te Dokkum en daar gedoopt op belijdenis op 7 mei 1768 (als mr.zilversmid en burgerhopman kolonel). Hij trouwde in Dokkum op 10 april 1768 als burgerkoopman (sic!) met Anna Faber en overleed te Dokkum op 13 oktober 1797.
Het mooie is dat de omslag gemaakt is van roggenhuid. Van vis dus.

Enige jaren geleden was in museum Fiskershuske in Moddergat een tentoonstelling (en gelijknamig boekje door Ihno Dragt) die getiteld was: Verpakt in Vis, over het gebruik van vishuid. Roggenhuid wordt ook wel segrijn genoemd en wordt vaak gepolijst en geverfd. Haaienhuid is vergelijkbaar. Het gebruik komt vanuit het Verre Oosten, waar het gewaardeerd werd om zijn ruwheid en schoonheid. De ruwheid komt doordat haaien en roggen geen gewone schubben hebben, maar veeleer een soort huidtandjes. Na licht schuren werd deze huid uitermate geschikt om bijvoorbeeld het heft van een zwaard mee te bekleden. Dat gaf een goede greep, zelfs met zweethanden. Door het polijsten en verven werd het ook nog eens uiterlijk prachtig. In Europa werd het zowel gebruikt voor handgrepen als voor schuurpapier om fijn hout en ivoor te bewerken.

Overigens heeft Museum Admiraliteitshuis een vergelijkbare bijbel uit 1775 in de collectie.
Het zou trouwens interessant zijn om te weten te komen van wie de bijbels oorspronkelijk geweest zijn!

Update: Ihno Dragt reageerde met deze reactie: De beschrijving 'roggenleer' van het Fries Museum is vermoedelijk onjuist. In de 18e en 19e eeuw werden bijbels vaak in imitatie haaienleer (imitatie segrijn) gebonden. Deze banden waren van zoogdierenleer waarin korrels mosterdzaad waren gedrukt, zodat het reliëf op haaienleer leek. Deze korrels geven afgeronde afdrukken, terwijl de 'korrels' van segrijn ruit- of stervormig zijn. Ihno Dragt.
Tijdens de ledendag op 13 oktober 2012 in Engwierum toonde Hilda Bouta onderstaande familiebijbel die veel gelijkenis heeft met hierboven afgebeelde bijbel. In ieder geval uit dezelfde periode, rond 1775, en waarschijnlijk door dezelfde zilversmid bewerkt. De meestertekens zitten mogelijk echter onder de voering van de bijbel, dus we hebben het niet kunnen controleren.

1 opmerking:

JSF zei

De stamboom van Saco (Sicco) Visscher (Visser) en Anna Faber:
http://www.werelate.org/wiki/Family:Sicco_Visscher_and_Anna_Faber_%281%29